Opmaak van plan van aanpak voor de kwantitatieve inschatting van blootstelling aan en gezondheidseffecten van verkeersblootstelling in Vlaanderen, met speciale aandacht voor Ultra Fijne Partikels (UFP)

Abstract

Internationaal onderzoek geeft aan dat fijn stof negatieve gezondheidseffecten kan veroorzaken bij de mens. In welke mate de diverse chemische bestanddelen en fracties van grootte van het fijn stof aan de veroorzaakte gezondheidsschade bijdragen, is slechts gedeeltelijk bekend. Er is op dit moment voldoende wetenschappelijk bewijs voor een verband tussen verkeersgerelateerde luchtverontreiniging en negatieve gezondheidseffecten. De voornaamste stoffen van de verkeersgerelateerde luchtverontreiniging die voor de gezondheid van belang zijn, zijn de roetdeeltjes, koolmonoxide, stikstofdioxide, benzeen en polycyclische koolwaterstoffen. Ter hoogte van de weg zijn de concentraties van deze stoffen het hoogst en de niveaus dalen met toenemende afstand tot de weg. Van deeltjes als PM10 en PM2.5 wordt aangenomen dat er geen drempelwaarde kan worden aangegeven waaronder geen gezondheidseffecten meer zullen optreden. Het is aannemelijk dat dit ook het geval is voor de verkeersgerelateerde roetdeeltjes. Recentelijk krijgt de fractie 'ultrafijn stof' (de fractie < PM1 en PM0.1) meer aandacht. Het ontstaan en voorkomen van ultrafijn stof (UFP) is immers sterker gerelateerd aan verkeersblootstelling dan de fracties PM10 en PM2,5. Ook in milieu- en gezondheidsstudies worden UFP meer onderzocht. Zij worden gekenmerkt door een enorm adsorptieoppervlak in vergelijking met hun deeltjesgrootte. Deze oppervlakte speelt een belangrijke rol in de interactie in de long. Daarnaast fungeren deze deeltjes als dragers voor andere stoffen naar de alveoli. Bovendien zijn er wetenschappelijke aanwijzingen dat deze ultrafijne deeltjes vanuit de longen de bloedcirculatie kunnen bereiken en zo andere doelorganen kunnen beïnvloeden waaronder het hart- en vaatstelsel. Ook voor een rechtstreeks translocatie van UFP naar het centraal zenuwstelsel zijn aanwijzingen gevonden. Tot op heden werd hoofdzakelijk onderzoek gevoerd naar acute gezondheidseffecten gerelateerd aan o.a. het cardiovasculair systeem en het ademhalingstelsel.