Vernieuwing van regelgeving in het kader van openbare onderzoeken en participatie bij ontwikkeling van ruimtelijk beleid binnen het toepassingsgebied van het verdrag van Aarhus

Abstract

De aanleiding voor dit onderzoek is dat vandaag onvoldoende burgers bereikt worden met de aankondiging van het openbaar onderzoek. In het kader van de doelstelling van verschillende wetgevende kaders, zoals het Verdrag van Aarhus en het decreet houdende de normen voor de Vlaamse overheidscommunicatie , is het cruciaal om met de aankondiging van het openbaar onderzoek een zo groot mogelijk aantal burgers te bereiken.Dit onderzoek heeft als doel om een vernieuwing van de regelgeving bij openbare onderzoeken en participatie bij de ontwikkeling van het ruimtelijk beleid te adviseren via deformulering van aanbevelingen om meer burgers te bereiken met de aankondiging van een openbaar onderzoek. Deze aanbevelingen passen binnen het wettelijke kader, dat gevormd wordt door zowel Vlaamse wetgeving als internationale wetgeving zoals het Verdrag van Aarhus.Het onderzoek werd gestuurd vanuit verschillende onderzoeksvragen, zoals "Wat is de ideale communicatiemix om de burger te bereiken?", "Waarover wil de burger informatie krijgen?", "Wordt de burger vandaag bereikt, en indien niet, waarom niet?", "Welk informatie- en communicatiekanalen bereiken vandaag het meeste burgers?", "Hoe kunnen burgers (nog) meer participeren in ruimtelijk beleid?", etc. Om de onderzoeksvragen te beantwoorden werden meerdere onderzoeksmethodes ingezet. Aan de hand van kwantitatieve vragenlijsten en de kwalitatieve focusgroepen en interviews werden de huidige informatie- en communicatiekanalen waarmee een openbaar onderzoek wordt aangekondigd geëvalueerd, en werd een nieuwe communicatiemix voorgesteld om meer burgers te bereiken.De financiële haalbaarheidsstudie brengt de kosten(efficiëntie) en effectiviteit van de ideale communicatiemix in kaart. Vervolgens werden de juridische bronnen geëvalueerd om de conclusies omtrent de ideale communicatiematrix juridisch te kunnen toetsen op hun haalbaarheid. Zo gebeurde er een grondige analyse naar de huidige verplichtingen omtrent openbare onderzoeken van ruimtelijke instrumenten, met een overzicht van de diverse rechtsgronden waaruit de verplichtingen voortvloeien.Nadien worden twee sets aanbevelingen geformuleerd. De eerste set aanbevelingen focust op openbare onderzoeken bij ruimtelijke plannen, verordeningen en projecten, samengevat onder de noemer "ruimtelijke instrumenten". De tweede set aanbevelingen ontstaat na het verruimen van de onderzoekscope naar openbare onderzoeken bij ruimtelijk beleid, waarbijde consultatiemethoden van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen worden geëvalueerd en getoetst aan de eerste set van aanbevelingen. Aan de hand van deze casestudie wordt bij de tweede set aanbevelingen de opstap gemaakt naar een harmonieuze wetgeving voor alle openbare onderzoeken in het Vlaamse Gewest en worden enkele vragen die bij het beleid leven, bijvoorbeeld omtrent de oprichting van een centraal, digitaal consultatieplatform beantwoord.Gekoppeld aan de formulering van de aanbevelingen worden ook juridischeaandachtspunten meegegeven, die voortvloeien uit de juridische toetsing ervan aan alle relevante wetgeving met een impact op openbare onderzoeken.