| dc.description.abstract | In het kader van een preventief milieu- en gezondheidsbeleid is er een sterke behoefte aan de ontwikkeling van nieuwe biomerkers van blootstelling en/of effect van milieuvervuilende stoffen, die reeds in een vroegtijdig stadium een indicatie geven van mogelijke gezondheidseffecten. Het meten van genexpressie in perifeer bloed met behulp van microarray is een aantrekkelijk concept. De onderliggende hypothese is dat circulerend bloed de fysiologische respons weerspiegelt van een organisme en dat deze bloedcellen, en meer specifiek lymfocyten, hun transcriptoom (genexpressieprofiel) aanpassen in functie van de gezondheidstoestand van de gastheer. Het monitoren van genexpressieprofielen wordt bijgevolg aanzien als een veelbelovende aanpak voor de identificatie van gevoelige biomerkers binnen een humaan biomonitoringprogramma. Dezestudie beoogt een bijdrage te leveren tot de identificatie van gevoelige merkers van schadelijke effecten die in een vroegtijdig stadium reeds een indicatie geven van gezondheidseffecten. In een eerste werkpakket (WP1) werd een literatuurstudie gemaakt van de mogelijkheden en moeilijkheden bij het gebruik van genexpressie als biomarker in de humane milieu-biomonitoring, en de mogelijke voordelen ten opzichte van traditionele biomerkers. Een belangrijke vereiste om genexpressie te gebruiken in biomonitoring is dat de normale transcriptionele variabiliteit gedocumenteerd is. Hierbij is het belangrijk om de variatie te karakteriseren op populatieniveau, maar ook tijdsgebonden variatie op individueel niveau. Enkel indien dergelijke achtergrondwaarden bekend zijn, kan bij genexpressieprofielen bekomen na blootstelling aan polluenten nagegaan worden of er een significante verhoging of verlaging is van genexpressie. In deze studie werd de stabiliteit van genexpressie in bloed in functie van tijd werd onderzocht op basis van gegevens van een studiepopulatie van gezonde volwassenen. Korte en lange termijn variabiliteit in genexpressie werd beschreven en geanalyseerd in werkpakket 2. De nadruk werd gelegd op seizoensinvloed en invloed van geslacht. In een derde onderzoeksluik (WP3) werd de impact van polluentblootstelling op genexpressie onderzocht. De beleidsbruikbaarheid van genexpressieprofielen in het kader van een humaan biomonitoringmeetnet wordt besproken in WP4.De studie gaf aan dat in een mileu gezondheidscontext het meten van genexpressie veelbelovend is maar nog niet zo ver ontwikkeld als voor klinische toepassingen. De technologie blijkt robuust te zijn maar er is een voortdurende evolutie op he vlak van dataverwerking en interpretatie. De korte termijn en seizoensvariabiliteit van individuele genen werd gedocumenteerd in een onderzoek bij gezonde jonge volwassenen. Blootstellings- effectrelaties werden geObserveerd waarbij de respons vaak geslachtsspecifiek bleek. De technologie is inzetbaar in een biomonitoringscontext als " early warning signaal " voor complexe blootstelling, maar de interpretatie van de betekenis voor de gezondheid vraagt verdere opvolging. | |
