Opmaak van een concreet en praktisch toepasbaar draaiboek voor toepassing van effectgerichte metingen in het lopende en toekomstige milieu- en gezondheidsbeleid met inbegrip van validatie door toepassing op de geselecteerde hot spot Genk-Zuid van het 2de generatie Steunpunt Milieu en Gezondheid.

Abstract

In verschillende beleidsdocumenten wordt het belang van onderzoek naar gezondheidseffecten van milieufactoren aangegeven. Fysische en chemische metingen volstaan niet als basis voor de inschatting van gezondheidseffecten, omdat:- de grote meerderheid van de gezondheidsschadende stoffen is niet geïdentificeerd,- er bestaat grote onzekerheid betreffende de gezondheidsschadende potentie van individuele stoffen, en mengsels daarvan,- het aantal gemeten polluenten is beperkt,- complexe mengsels van scheikundige stoffen, zoals die in het leefmilieu voorkomen, kunnen belangrijke synergistische effecten vertonen m.b.t. gezondheidsschade.Het betreffende advies van de Vlaamse gezondheidsraad (VGR, 2005, Advies inzake Biomonitoring) stelt dan ook dat er nood is aan biomonitoring op de mens en biomonitoring op milieustalen aan de hand van eenvoudige biologische testsystemen representatief voor specifieke werkingsmechanismen van stoffen. Het voordeel ervan is dat ook gezondheidsbedreigende activiteit verbonden aan niet-geïdentificeerde of niet-als-gevaarlijk-erkende stoffen kan opgespoord worden, en dat deze testen gezondheidseffecten van milieufactoren op een geïntegreerde wijze kunnen inschatten, met inbegrip van de belangrijke synergistische effecten die kunnen optreden bij blootstelling aan de complexe mengsels van scheikundige stoffen, zoals die in het leefmilieu kunnen voorkomen. Effectgerichte metingen vormen de tussenschakel tussen fysicochemische metingen enerzijds en humane biomonitoringstudies anderzijds en kunnen bijgevolg toegepast worden voor de monitoring van de luchtkwaliteit. Op basis van de gekende analogie tussen de gemeten eindpunten in vitro en de toxische werkingsmechanismen van polluenten in vivo bij de mens, kan men stellen dat de toxicologische eindpunten aangeven dat er mogelijk een verhoogd risico bestaat voor bepaalde gezondheidseffecten. Zo kunnen effectgerichte biologische testen bijdragen tot het inschatten van het potentiële gevaar en gezondheidsrisico's als gevolg van de luchtkwaliteit in probleemgebieden of bij acute situaties. Op deze manier kunnen ze een meerwaarde bieden voor een betere inschatting van gezondheidsrisico's. Het gezondheidskundig interpreteren van de resultaten van de effectgerichte metingen is echter nog niet eenduidig vastgelegd.