Evaluatie van de ruimtelijke ontwikkelingen in de omgeving van de Vlaamse hoofdstations

Abstract

Het onderzoek verliep in twee fases. In een eerste fase werden 20 stations geselecteerd voor een ruimtelijke en socio-economische analyse van de transformatie in de stationsomgevingen sinds 1995. Ook de achterliggende plannings- en ontwikkelingsprocessen werden in kaart gebracht. In een tweede fase werden 4 stations geselecteerd voor een diepgaand onderzoek naar de gevoerde processen en de leefbaarheid van de stationsomgevingen. Op die manier tekent de studie een staalkaart van stationsontwikkeling in Vlaanderen van de voorbije 20 jaar. Ze onderzoekt hoe de ambities van verdichting en efficiënte multimodale mobiliteit ook plaats kunnen laten voor lokale identiteit, leefbaarheid en verblijfskwaliteit. En ze vertelt de kroniek achter enkele succesvolle en minder succesvolle stationsprojecten om te kunnen vaststellen welke factoren een vlot en kwalitatief stationsontwikkelingsproces kunnen beïnvloeden. Aanbevelingen voor wie een dergelijk herontwikkelingstraject wil opstarten:- Zoek een sterke lokale (politieke) trekker die bereid is de schouders te zetten onder het herontwikkelingsproject. - Combineer deze met een projectcoördinator. - Verzamel rond hen een sterke stuurgroep met lokale partners en afgevaardigden van hogere overheden en de NMBS, die zich rond een gezamenlijke doelstelling en het ambitieniveau voor het knooppunt willen scharen. - Maak deze maatschappelijke doelstelling voldoende duidelijk en integreer het in een wervende langetermijnvisie, bv.in de vorm van een masterplanstationsomgeving. - Hou bij het ontwerp zeker rekening met de ruimte voor "stromen" en wachtende mensen. - Zoek naar creatieve oplossingen voor het gebruik van het openbaar domein in de daluren. Zorg voor een zinvolle programmamix en een goede inbedding van het stationsproject in zijn omgeving. - Breng evenwicht in de realisaties van projecten van algemeen belang en commerciële projecten. - Plan vooruit en hou daarbij niet enkel het eindbeeld in het oog maar ook de kwaliteit van de tussentijdse fasen en de exploitatiefase. - Leg de verantwoordelijkheden van de verschillende partners in de uitvoering van de visie vast in een samenwerkingsovereenkomst. - Geef zo veel mogelijk garanties over de middelen. - Realiseer een communicatie- en participatieaanpak op maat.