Ontwikkeling van een afwegingskader ecosysteemdiensten voor onbebouwde woonuitbreidingsgebieden.

Abstract

Allerlei processen die zich afspelen in de natuur leveren ons als individu en maatschappij onschatbare, maar niet altijd tastbare voordelen op. Het gevaar bestaat dat de natuur en de baten die ze levert door die onderwaardering steeds meer aangetast raakt en op den duur verdwijnt. Daardoor verliezen we diensten waarvan we afhankelijk zijn en gaat onze levenskwaliteit erop achteruit. De ecosysteembenadering kan helpen om dat onzichtbare zichtbaar te maken. Om beleidsmakers op verschillende niveaus te ondersteunen bij de beslissing om al dan niet open ruimte aan te snijden, heeft het INBO in opdracht van RWO een afwegingskader opgesteld op basis van ecosysteemdiensten. Het afwegingskader bestaat uit het kwantificeren en zichtbaar maken van het gemiddelde aanbod van zestien onderzochte ecosysteemdiensten op een onbebouwd woonuitbreidingsgebied (WUG). Op die manier krijg je in één oogopslag een beeld van de ecosysteemdiensten die geleverd worden op een gebied. Dit kan dan op haar beurt eenvoudig worden vergeleken met het ecosysteemdienstenaanbod op andere gebieden of met het aanbod van ecosysteemdiensten uit de omgeving (binnen de gemeente / provincie / Vlaanderen enz.)Hou er wel rekening mee dat het afwegingskader niet kan gebruikt worden als een beslissingstool, aangezien de screening van het aanbod van ecosysteemdiensten op de WUG's gebeurd is op basis van kaarten ontwikkeld voor Vlaanderen. Lokale aftoetsing is daarom steeds nodig. In het eerste deel van dit rapport komt een verkenning van de woonuitbreidingsgebieden aan bod. Dat houdt zowel een beschrijving van het proces van aansnijden in als een algemene ruimtelijke verkenning van de onbebouwde woonuitbreidingsgebieden in Vlaanderen. In het tweede deel wordt er weergegeven op welke manier het afwegingskader is opgesteld en hoe dit verder werd uitgewerkt. In deel drie wordt er ingezoomd op een case om een voorbeeld te geven van hoe het afwegingskader in de praktijk kan worden toegepast. Uit het rapport blijkt dat de ecosysteembenadering een goede methode is om het potentieel belang van een woonuitbreidingsgebied voor zijn omgeving te ontdekken. Sommige gebieden lijken op het eerste gezicht misschien niet zo waardevol, maar zijn het misschien wel wanneer je ze door een ecosysteemdiensten-bril bekijkt. Soms wordt door deze benadering het onzichtbare zichtbaar gemaakt waardoor beleidsmakers en lokale overheden rekening kunnen houden met het potentieel verlies aan ecosysteemdiensten bij het nemen van ruimtelijke beslissingen, zoals het aansnijden van woonuitbreidingsgebieden.