Begroting van stikstof-, fosfor- en eiwitstromen in het agrovoedingssysteem in Vlaanderen: Indicatoren voor efficiëntie en circulariteit

Abstract

Het Vlaamse agrovoedingssysteem is sterk afhankelijk van de input van externe stikstof en fosfor, o.a. in de vorm van kunstmest en geïmporteerde grondstoffen voor veevoeder. Aan de outputzijde zijn er aanzienlijke stikstof- en fosforverliezen naar de omgeving. In opdracht van het Departement Omgeving brengt deze studie de stikstof- en fosforstromen in de verschillende compartimenten en deelsectoren van het Vlaamse agrovoedingssysteem in kaart. Aan de hand van indicatoren is onderzocht in welke mate de stikstof- en fosforkringlopen gesloten zijn, waar de grootste verliezen en inefficiënties zitten en wat het potentieel is voor bijkomende recuperatie. Ook de eiwitstromen zijn begroot, aangezien de eiwitvraag van mens en dier een grote drijvende kracht is achter de stikstof- en fosforstromen. Ten slotte worden een aantal complementaire mogelijkheden voor betere kringloopsluiting besproken.De analyse toont o.a. dat bijna twee derde van het stikstof- en fosforgebruik van het agrovoedingssysteem ingevuld wordt door externe inputs, vooral in de vorm van kunstmest en geïmporteerde plantaardige producten voor de voedings- en voederindustrie. Dit laatste hangt samen met een grote import van ruw eiwit: deze is dubbel zo hoog als de eiwitsynthese in de Vlaamse plantaardige productie (grasland, akkerbouw en tuinbouw). Het overige derde van stikstof- en fosforinput komt van in Vlaanderen gerecupereerde stromen. Deze recuperatiestromen zijn voornamelijk mest uit de veeteelt die wordt gerecirculeerd in de akker- en tuinbouw en op grasland, en reststromen van de voedingsindustrie die worden gevaloriseerd als veevoeder. Een aanzienlijk deel hiervan is schroot van geïmporteerde oliezaden die door de voedingsindustrie worden verwerkt. Er is een groot potentieel voor bijkomende lokale recuperatie: momenteel wordt maar ongeveer de helft van de potentieel recupereerbare stikstof en fosfor herwonnen.