Bodemkwaliteit na ontharden: toestand en verbeterstrategieën

Abstract

In het kader van de toenemende bewustwording van de negatieve impact van bodemverhardingonderstreept dit eindrapport, ontwikkeld door Ossiado in samenwerking met Sweco Belgium, het cruciale belang van bodembewust ontharden in Vlaanderen. Met Vlaanderen als één van de meest verharde regio’s in Europa, erkent het rapport de noodzaak om niet alleen de voortgang van bodemverharding te doen stagneren, maar ook om actieve stappen te ondernemen richting ontharding, met als doel de bodemfuncties te herstellen en te verbeteren. Deze functies zijn essentieel voor het leveren van belangrijke ecosysteemdiensten, waaronder waterinfiltratie, opslag van organische koolstof, verhoging van biodiversiteit en het bieden van koelte in stedelijke omgevingen. De studie presenteert een analysekader om over bodemkwaliteit te communiceren. Aanbevelingen voor beleid en praktijk zijn ontwikkeld op basis van een gedetailleerde evaluatie van tien casestudies, waarbij aandacht besteed werd aan bodemgestuurde aanpakken en de synergie tussen bodemkwaliteit en vegetatie. Hieruit worden verbeterstrategieën en praktijken geïdentificeerd die kunnen worden geïmplementeerd om de bodemkwaliteit te verhogen. Dit omvat een systematische benadering waarin bodembewustzijn een integraal onderdeel vormt van het onthardingsproces, gericht op het maximaliseren van de ecosysteemdiensten en het minimaliseren van de negatieve effecten op de bodemgezondheid. Het rapport benadrukt de noodzaak voor verbeterde kennisdeling en documentatie over stedelijke bodems, het benadrukken van de langetermijnvoordelen van onthardingsprojecten en het integreren van open en begroeide bodems in ontwerpstrategieën. De verbeterstrategieën worden ook concreet uitgewerkt via infofiches, bedoeld om stakeholders en initiatiefnemers te ondersteunen in het integreren van bodemkwaliteitsverbeteringen in hun onthardingsprojecten. Dit omvat een algemeen kader voor bodembewust ontharden, de connectie tussen het onthardingsdoel en de bodem, bodemkennisopbouw doorheen het projectverloop, zeven leidende principes voor bodembewust ontwerpen, aandachtspunten op het terrein tijdens uitvoering en het opstellen van een beheerstrategie. Het rapport “Bodemkwaliteit na ontharden: toestand en verbeterstrategieën” dient als informatiebron voor beleidsmakers en professionals en biedt een basis voor het ontwikkelen van een geïntegreerde aanpak voor het verbeteren van de bodemkwaliteit in Vlaanderen. Het benadrukt het belang van een gecoördineerde inspanning tussen verschillende belanghebbenden en onderstreept de rol van bodemkwaliteit als een sleutelfactor in het realiseren van een duurzame leefomgeving.