Onderzoek belastingen op arbeid verschuiven naar milieu

Abstract

Internationale instellingen zoals de Europese Commissie en de OESO hebben al een aantal keren gewezen op het onevenwichtige belastingregime in ons land. Ons belastingsysteem zorgt voor een vrij zware belasting van arbeid, terwijl andere posten zoals kapitaal, consumptie of milieuvervuilende activiteiten relatief weinig aangesproken worden. De Federale Regering heeft dan ook stappen ondernomen om een tax shift te realiseren die arbeid moet ontlasten door het aanspreken van andere inkomstenbronnen. Een verschuiving van de lasten van arbeid naar milieuvervuilende activiteiten past in deze evolutie en is in lijn met het principe 'de vervuiler betaalt'. Ze geeft bovendien prikkels aan een vergroening van de economie; één van de doelstellingen die zijn opgenomen in het Vlaamse Regeerakkoord voor de periode 2014-2019.In deze studie bekijken we het potentieel van het verlagen van de arbeidsbelastingen - rekening houdend met de Vlaamse bevoegdheden. Dit zowel voor het individu (herverdelingseffecten) als voor de bredere Vlaamse economie. Heel wat studies wijzen op het potentieel van een loonlastenverlaging als stimulus voor de werkgelegenheid. In dit geval kan er sprake zijn van een 'double dividend'; dit is een situatie waarbij er zowel een positief effect is op het milieu als op de economie.Vervolgens bekijkt deze studie hoe deze daling gefinancierd kan worden door de lasten op milieuvervuilende activiteiten te verhogen zodat het uiteindelijke verhaal budgetneutraal is.In het tweede hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van de bestaande belastingen in België/Vlaanderen. In hoofdstuk drie bekijken we de resultaten van vier mogelijke belastinghervormingen die onder de Vlaamse bevoegdheden vallen waarbij vooral gefocust wordt op de verdelingseffecten - en dus het individu. In hoofdstuk vier worden dan weer de bredere economische effecten geanalyseerd (de mogelijke terugverdieneffecten voor de overheid). In hoofdstuk vijf gaan we kort in op mogelijke groene inkomstenbronnen die een verlaging van de arbeidsbelastingen mogelijk moet maken. Hieruit blijkt al snel dat rekeningrijden de ideale kandidaat is. Daarom gaan we dieper in op de modaliteiten en het potentieel van deze maatregel in hoofdstuk zes. Hoofdstuk zeven besluit met een uitwerking van de bredere economische effecten van rekeningrijden en de conclusies die hieruit kunnen getrokken worden voor het beleid.