Uitwerken van beleidsinstrumenten voor het verminderen van het ruimtebeslag in de open ruimte

Abstract

Deze studie formuleert concrete beleidsvoorstellen die ertoe kunnen bijdragen dat open ruimten minder verhard worden en kunnen leiden tot een nulbalans van toename van ruimtebeslag. Doelstellingen die voor respectievelijk 2050 en 2040 geformuleerd zijn in het Witboek Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV).In de eerste plaats werden cijfers verzameld over de oppervlakte aan ruimtebeslag en de verharding in de openruimtebestemming en de evolutie daarvan. Daaruit kunnen we afleiden welke sectoren kwantitatief gezien het belangrijkste aandeel hebben in ruimtebeslag en/of verharding.In tweede instantie werd een systeemanalyse uitgevoerd om het achterliggende proces van de toename van het ruimtebeslag en de verharding in de open ruimte beter te begrijpen. De ruimtelijke regelgeving, het werkveld en het instrumentarium van de ruimtelijke planning van het Departement Omgeving vormen belangrijke schakels om die toename te kunnen verminderen. Anderzijs moeten we ook vermijden dat we opnieuw in een vicieuze cirkel belanden van een versoepeling en verstrenging van de regelgeving.Daarnaast gaat de systeemanalyse dieper in op de link tussen enerzijds ruimtebeslag en verharding en anderzijds evoluties in de land- en tuinbouw, zoals de combinatie van schaalvergroting en functiewijzigingen van voormalige bedrijfsgebouwen. Ook ideeën over omkeerbaar bouwen en zuinig ruimtegebruik bieden aanknopingspunten voor mogelijke oplossingen.Bij het formuleren van beleidsvoorstellen en mogelijke instrumenten om de verhardingsgraad te verminderen en de toename van ruimtebeslag te stoppen, worden op conceptueel niveau verschillende pistes voorgesteld: reguleren, stimuleren, inspireren en actie ondernemen. Daarna wordt verder ingegaan op concrete voorstellen om op korte termijn de regelgeving binnen het beleidsdomein Omgeving aan te passen. Daarbij wordt steeds rekening gehouden met andere initiatieven om het maatschappelijk draagvlak voor een duurzaam en zuinig ruimtegebruik te verhogen.