Afstemmen van milieumeetnetten en -meetstrategieën op het biomonitoringsprogramma

Abstract

België behoort tot de meest verstedelijkte landen van de hele wereld. Het telt 15 stedelijke gebieden met ten minste 80.000 inwoners, samen goed voor zo'n 53% van de totale bevolking. Die stedelijke gebieden bevinden zich vooral in het noordelijke landsgedeelte(http://www.diplomatie.be/nl/belgium/belgiumdetail.asp?textID=1596). Vlaanderen is een dicht bevolkt gebied (gem. 439 inwoners/km in 2005) met een hoge industrialisatiegraad en een dicht wegennet. Al deze factoren veroorzaken een grote druk op het leefmilieu en op de bevolking. Vooral luchtkwaliteit is een belangrijk item in Vlaanderen. Overschrijdingen van ozon en fijn stof (PM10) drempels zorgen ervoor dat aandacht gaat naar dit milieucompartiment. Milieumonitoring in de lucht wordt voornamelijk uitgevoerd door de Vlaamse Milieumaatschappij. Dit meetnet voldoet aan minimumeisen betreffende dichtheid en representativiteit opgelegd door de EU (kaderrichtlijn Lucht (96/62/EG)). De bekomen gegevens zijn belangrijk om een idee te geven over de mogelijke blootstelling van de bevolking. De eigenlijke blootstelling is echter vooral afhankelijk van de hoeveelheid vervuilende stoffen die effectief door de mens worden opgenomen. Bovendien zijn milieumeetnetten ontworpen voor en bovendien pas financieel en praktisch haalbaar indien vooral plaatsen met hoge milieudruk, de zogenaamde "hotspots" (industriegebieden, specifieke bedrijven, enz.), worden gemonitored. Overal meten is dus onmogelijk, modellering kan een oplossing aanbieden om de gebiedsdekking van de meetgegevens te vervolledigen. Ook humane biomonitoring (meten in de mens) is aanvullend op bestaande meetnetten. Het geeft informatie over de eigenlijke blootstelling (via blootstellingsmerkers) en gezondheidseffect (via gezondheidseffectmerkers) in de leefomgeving van de mens (aanbevelingen uit de Maatschappelijke Beleidsnota Milieu en Gezondheid, ad hoc commissie Milieu en Gezondheid,1999). Biomonitoring maakt deel uit van "exposure assessment" van de bevolking en wordt langzaamaan geïntegreerd in de klassieke "exposure assessment" die uitgaat van compartiment gemeten/gemodelleerde waarden en deze integreert in blootstellingsmodellen (zie "Evaluatie van de blootstelling aan PAK's - Inventarisatiestudie (2004-2006)" uitgevoerd door VITOUGent in opdracht van Departement Leefmilieu, Natuur & Energie (LNE), dienst Milieu & Gezondheid).