Pilootproject sociale ongelijkheid en milieu

Abstract

Informatiecampagnes rond milieu en gezondheid bereiken moeilijk sociaal kwetsbare groepen, terwijl net deze groepen onevenredig getroffen worden door milieugezondheidsrisico’s. In een pilootproject werd door Universiteit Antwerpen en VIGeZ nagegaan hoe bestaande informatie en sensibilisering over deze risico’s beter toegankelijk gemaakt kan worden en meer impact kan hebben bij kansengroepen. Het pilootproject heeft gelopen binnen de basiswerking van Samenlevingsopbouw Antwerpen team Kiel rond twee milieugezondheidsthema’s die we op een verschillende werkwijze vergeleken: binnenhuismilieu (gezondheidsrisico’s verbonden aan slechte woningkwaliteit) en tuinieren (gezondheidsrisico’s verbonden aan lokaal gekweekte voeding). Dit rapport beschrijft de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van het pilootproject in de praktijk, en beoogt geenszins een volledige analyse van alle mogelijke expertisebronnen, zowel wat betreft de literatuur als wat betreft ervaringsdeskundigen uit het werkveld.Het project bevestigt het belang van aangepast sensibiliseringsmateriaal aan de leefwereld van de doelgroep. We stelden vast dat de (vaak subtiele) verschillen tussen boodschappen rond enerzijds milieugezondheidsrisico’s en anderzijds ecologie en duurzaamheid verwarrend werken voor mensen uit de doelgroep. Daarnaast merkten we ook hoe de maatschappelijke beeldvorming rond gezondheid en hygiëne kan zorgen voor gevoelens van irritatie, schuld en schaamte of apathie.Toch heeft het project in de praktijk aangetoond dat sociaal kwetsbare groepen wel degelijk bereikt kunnen worden met milieu- en gezondheidsboodschappen. Het project toonde aan dat vertrouwen, een intensief en participatief traject, gekoppeld aan een bestaande – en daardoor motiverende – groepswerking en het plaatsen van milieugezondheidsboodschappen in een positief kader belangrijke randvoorwaarden zijn voor een succesvol traject. Dankzij intensieve participatie werd de informatie rond milieu en gezondheid niet enkel opgenomen en toegepast in de groep, maar werd ze ook doorgegeven en uitgedragen naar anderen. Dit proces kan een belangrijke eerste stap vormen om mensen weerbaarder te maken om met milieugezondheidsproblemen om te gaan.