Impact van de lage-emissiezones op het wagenpark, de luchtkwaliteit en sociaal kwetsbare groepen

Abstract

In dit rapport is een evaluatie gemaakt van de lage-emissiezones in Vlaanderen. Daarbij werd zowel de milieu-impact als de sociale impact onderzocht. Uit de evaluatie blijkt dat de lage-emissiezones effectief voor een versnelde vergroening van het wagenpark gezorgd hebben. Oude dieselwagens verdwenen sneller uit de lage-emissiezones dan in de rest van Vlaanderen en werden vaker vervangen door (oudere) benzinevoertuigen. Hierdoor is de uitstoot van stikstofoxiden (NOx) en zwarte koolstof (roet) sterk gedaald. De lagere uitstoot heeft voor een betere luchtkwaliteit gezorgd in de steden waar een lage-emissiezone (LEZ) werd ingevoerd. Dat geldt vooral voor roet (zwarte koolstof), waarvoor het effect van de lage-emissiezone in Antwerpen ook duidelijk te zien is in de meetresultaten. De impact van de lage-emissiezones reikt verder dan de lage-emissiezone alleen. Overal in Vlaanderen rijden er minder dieselwagens dan vroeger het geval was mede dankzij de invoering van de lage-emissiezones. Hierdoor zijn de concentraties aan stikstofdioxiden (NO2) sterk gedaald op alle locaties in Vlaanderen waar er veel verkeer rijdt. Een betere luchtkwaliteit leidt tot een gezondere leefomgeving. Vooral sociaal kwetsbare mensen hebben daar baat bij. Zij worden niet alleen meer blootgesteld aan luchtvervuiling maar zijn ook gevoeliger voor de gezondheidsrisico’s van luchtvervuiling. Ze hebben ook vaak geen auto, waardoor ze in dat geval enkel positieve effecten van de lage-emissiezone ondervinden. Sociaal kwetsbare gezinnen die wel een auto hebben worden wel harder getroffen dan andere gezinnen. Het is dus erg belangrijk om voor deze doelgroep ondersteunende maatregelen te nemen die de sociale gevolgen verzachten. Tegelijkertijd mogen deze maatregelen de effectiviteit niet verminderen omdat de positieve effecten van een lage-emissiezone voor sociaal kwetsbare mensen net het grootst zijn. Het is dan ook zoeken naar een goed evenwicht tussen effectiviteit en sociaal draagvlak. Met de juiste ondersteunende maatregelen kunnen we er voor zorgen dat de positieve sociale effecten groter zijn dan de negatieve sociale effecten. De minder strenge toegangscriteria voor benzinevoertuigen en de Gentse slooppremie slagen daar het best in. Voor meer informatie kijk op https://omgeving.vlaanderen.be/lez.