Het Ruimterapport 2018. Het ruimtelijk patroon van Vlaanderen ontrafeld.

Abstract

In 2018 werd het RURA, Ruimterapport Vlaanderen, ontwikkeld. Dit rapport is een naslagwerk over de ruimte in Vlaanderen. In het document zijn heel wat ruimtelijke analyses opgenomen: beschrijvingen over het voorkomen van bepaalde activiteiten in de ruimte, over hoe ruimtelijke patronen in de tijd tot stand zijn gekomen, en welke evoluties kunnen worden verwacht. De belangrijkste resultaten worden weergegeven op kaart en in tekst en verder gepositioneerd in internationale, vergelijkende literatuur. In het rapport wordt de verregaande versnippering van Vlaanderen beschreven. Vlaanderen wordt gekenmerkt door een hoog ruimtebeslag, een hoog bebouwingspercentage, veel kernen en bebouwingsconcentraties, grote woningen met een beperkte bouwhoogte en relatief grote tuinen, voorzieningen en bedrijven die verspreid zijn over het hele grondgebied, kleine landbouwpercelen, veel bomen maar relatief weinig bossen, veel zonnepanelen die verspreid liggen over heel wat private daken, veel wegenis die zorgt voor een versnippering van het landschap, … Deze versnippering creëert heel wat uitdagingen voor de toekomst, zoals het voorzien in voldoende drinkwater, de omschakeling naar duurzame energiebronnen, het verminderen van de autokilometers en het bevorderen van duurzame verplaatsingen, het energetisch optimaliseren van bestaande bebouwing, …. RURA bevat nieuwe ruimtelijke typologieën die toelaten om ruimtelijke verschillen te benoemen en te beschrijven. In dit artikel worden drie ruimtelijke typologieën toegelicht. De verstedelijkt-randstedelijk-landelijk typologie, de kern-lint-verspreid typologie en de sprawl typologie. Binnen een bepaald deelgebied kunnen deze drie benaderingen gecombineerd moeten worden. In een specifiek randstedelijk gebied situeren zich immers wellicht zowel kernen als linten, en komen gebieden met een sprawl-gradiënt voor. De analyses uit het Ruimterapport Vlaanderen worden actief gebruikt in Vlaanderen. De datasets zijn vrij beschikbaar. Het is de bedoeling om dit soort analyses in de toekomst verder uit te bouwen en evoluties in de ruimtelijke patronen van Vlaanderen te kunnen beschrijven.