Duurzaam sparen en beleggen in België: actualisatie tot 2013

Abstract

Financiële instellingen en markten kunnen een belangrijke bijdrage leveren tot duurzame ontwikkeling door te participeren in of door het aanbieden van duurzame beleggings- en spaarproducten. In opdracht van MIRA (Milieurapport Vlaanderen) actualiseerde Forum Ethibel vzw de tijdreeks van duurzaam sparen en beleggen tot 2013. Het duurzaam beleggen in België daalde met 11 % tot 7,7 miljard euro ten opzichte van 2012. Eindvervaldagen van een welbepaalde soort fondsen lagen aan de basis van deze daling. Het duurzaam sparen steeg in België met 7 % ten opzichte van 2012 tot 3,1 miljard euro.Financiële instellingen en markten bepalen de evolutie van het duurzaam beleggen en sparen. Ze beogen met deze producten bij te dragen tot duurzame ontwikkeling. Duurzame beleggingsproducten dragen hieraan bij door uitsluitend in ondernemingen te investeren die aan maatschappelijke criteria voldoen. Zo kunnen kredietnemers ertoe bewogen worden duurzaamheidscriteria te respecteren. Duurzame spaarproducten moeten ook aan een of meerdere criteria voldoen: (1) het spaargeld mag niet aangewend worden om controversiële praktijken te financieren, (2) het spaargeld wordt herbelegd in projecten of economische activiteiten met een meerwaarde voor mens, milieu en maatschappij en/of (3) met de commissie van de bank of de winstafstand van de spaarder worden duurzame of solidaire projecten ondersteund.Het duurzaam sparen ging in België in 1984 van start. Tussen 2010 en 2011 steeg het opgebouwd vermogen opmerkelijk met maar liefst 118 %, tot 3,06 miljard euro. Deze forse toename bevestigt het groot groeipotentieel van duurzaam sparen. In 2012 nam het volume af om in 2013 bijna opnieuw het niveau van 2011 te bereiken. Eind 2013 verzamelden financiële instellingen met duurzame spaarproducten 3,05 miljard euro aan spaargelden. De totale inlage op alle spaarboekjes in België bedroeg 266 miljard euro. Het duurzaam sparen had bijgevolg een marktaandeel van 1,15 % in het totale spaarvolume in België. Na meer dan een kwarteeuw blijft duurzaam sparen echter nog een marginaal gebeuren weliswaar met veel potentieel.In de periode 1995-2013 nam het beheerd vermogen in duurzame beleggingsproducten in België toe van 8,9 miljoen euro tot 7,7 miljard euro. Er zijn weinig landen waar duurzaam beleggen dergelijke sterke ontwikkeling kende. Zelfs tijdens de financieel-economische crisis groeide de duurzame beleggingsmarkt in België. Sinds 2011 tekent de duurzame beleggingsmarkt wel een groeivertraging op. In 2013 daalde het vermogen in duurzame beleggingsproducten met 23 % ten opzichte van 2011 en met 11 % ten opzichte van 2012. Deze terugloop is toe te wijzen aan de halvering van het volume in duurzame beleggingsfondsen met kapitaalbescherming, die op vervaldag kwamen, en dat grotendeels bij één marktspeler.De totale Belgische markt van Instellingen voor Collectieve Beleggingen (ICB’s) groeide in 2013 met 10 % tot 117,5 miljard euro. Mede daardoor daalde het marktaandeel van duurzame beleggingsproducten van 8,1 % in 2012 naar 6,5 % in 2013.