Milieu-impact van productie- en consumptieactiviteiten in Vlaanderen

Abstract

Milieuverantwoorde productie en consumptie is een van de prioriteiten van het Vlaamse milieubeleid. Om hieraan te kunnen werken moeten beleidsmakers zicht hebben op de milieudruk van de verschillende activiteiten. In opdracht van MIRA bracht VITO de milieu-impact van de Vlaamse productie en consumptie gedetailleerd in kaart. Er werden analyses gedaan voor emissies naar lucht en voor gebruik van materialen. De berekeningen gebeurden met het Vlaams milieu input-outputmodel. Dit model, waarvan de ontwikkeling gecoördineerd werd door de OVAM (Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij), koppelt op een systematische manier economische gegevens aan milieugegevens.Uit het onderzoek blijkt onder meer dat aan de consumptie van Vlaamse huishoudens een broeikasgasuitstoot van bijna 14 ton per inwoner verbonden is. Ter vergelijking: om de gemiddelde globale temperatuurstijging te beperken tot 2 °C moeten de broeikasgasemissies tegen 2050 verminderd worden tot gemiddeld 2 ton per capita op wereldniveau. Daar zitten we dus nog een heel eind af. Opmerkelijk is dat driekwart van de broeikasgasemissies gekoppeld aan huishoudelijke consumptie ontstaat tijdens de productie en distributie van de geconsumeerde goederen, slechts een kwart komt vrij bij de gezinnen zelf als emissies aan de schouw en aan de uitlaat van de wagen. Het aandeel van de productieketen verschilt naargelang de consumptieactiviteit. Zo ontstaat bijvoorbeeld een derde van de broeikasgasemissies ten gevolge van verwarming in de productieketen van de gebruikte elektriciteit en gas. Niet geheel onverwacht zien we ook dat een beduidend deel van de emissies van consumptie ontstaat buiten Vlaanderen. Bijvoorbeeld, grosso modo 70 % van de broeikasgassen die gekoppeld zijn aan de door Vlaamse huishoudens geconsumeerde voedingswaren wordt uitgestoten buiten Vlaanderen.Onze consumptie zorgt dus voor milieudruk buiten Vlaanderen, maar omgekeerd is ook een deel van de milieudruk van onze bedrijven gekoppeld aan producten die elders geconsumeerd worden. Voor broeikasgasemissies is maar liefst 64 % van de uitstoot van de Vlaamse bedrijven toe te wijzen aan producten bestemd voor export. Toch blijkt de Vlaamse broeikasgasuitstoot gekoppeld aan export bijna 30 % lager te zijn dan de broeikasgasemissies die in de rugzak zitten van de geïmporteerde producten die we hier consumeren. Hierbij moet wel opgemerkt worden dat de milieudata die gebruikt werden voor import minder nauwkeurig zijn dan de Vlaamse milieudata.