Nieuwe aanpak voor de statistische trendanalyse van de waterbodemkwaliteit

Abstract

Op vraag van MIRA introduceerde INBO een methode om op een statistisch verantwoorde manier trends in de waterbodemkwaliteit te analyseren. Het resultaat is het rapport “Een intuïtieve inleiding op de mixed model regressietechniek. De principes van mixed models aan de hand van simulatievoorbeelden en een analyse van twee concrete meetreeksen van het waterbodemmeetnet”Sinds 2000 volgt de VMM de waterbodemkwaliteit intensief op met de triademethode. Die methode integreert de resultaten van chemische, biologische en ecotoxicologische analyses en laat toe waterbodems in te delen in kwaliteitsklassen, gaande van niet verontreinigd tot sterk verontreinigd. Het meetnet bestond aanvankelijk uit een 600-tal meetpunten die om de vier jaar bemonsterd werden. Recent is het meetnet ongeveer gehalveerd in omvang. De algemene evolutie van de waterbodemkwaliteit wordt reeds enkele jaren in beeld gebracht door de meetpunten te selecteren die in elk van de beschouwde periodes bemonsterd werden en vervolgens de evolutie van de verdeling over de kwaliteitsklassen te bekijken. Die aanpak geeft een algemene indruk over de evolutie van de waterbodemkwaliteit in Vlaanderen, maar is niet statistisch onderbouwd.Het doel van deze studie is een methode te introduceren die toelaat de trends van de waterbodemkwaliteit in Vlaanderen op een statistisch onderbouwde manier te analyseren. Daarbij doen zich een aantal specifieke problemen voor. Zo zijn de verschillende waarnemingen op eenzelfde meetplaats niet onafhankelijk van elkaar, worden niet alle meetplaatsen even vaak en met eenzelfde tussenperiode bemonsterd en worden vaak concentraties van bepaalde stoffen onder de detectielimiet teruggevonden. Bovendien wijzigen de detectielimieten in de tijd. De methode die hier voorgesteld wordt, is die van de zogenaamde mixed models regressietechniek.Het eindrapport is een intuïtieve inleiding op de mixed models regressietechniek. De onderliggende principes worden uitgelegd aan de hand van een simulatiestudie en vervolgens geïllustreerd met twee voorbeelden uit het waterbodemmeetnet. Het is de bedoeling deze - voor MIRA nieuwe - methode op regelmatige basis te gebruiken om de evolutie van de waterbodemkwaliteit op te volgen.