Reducing soil sealing in Flanders by mapping and assessing opportunities

Abstract

Vlaanderen is een van de meest verharde regio's in Europa en de verharding neemt nog elke dag toe. De daarmee gepaard gaande negatieve effecten voor de functies van de open ruimte vormen dan ook een belangrijke uitdaging. In de eerste plaats moeten we extra verharding voorkomen. Daarnaast is het belangrijk de samenhang en de kwaliteit van de open ruimte te herstellen door verharding actief te verminderen. Om de verharding efficiënt en effectief te verminderen, moeten we inzicht krijgen in de locaties waar het verwijderen van ondoordringbare materialen het meeste kansrijk is. Ter ondersteuning hiervan werden een kansenkaart en een beoordelingskader voor Vlaanderen ontwikkeld. De kansenkaart identificeert het potentieel voor de verwijdering van ondoordringbare materialen voor verharde oppervlakken in Vlaanderen op macroniveau. Het bijbehorende beoordelingskader beoogt een meer gebiedspecifieke evaluatie van mitigerende maatregelen. Beide instrumenten kunnen onder meer lokale overheden helpen om de bodemafdekking of verharding op hun grondgebied te verminderen. De kansenkaart houdt bijvoorbeeld rekening met het totaal aan niet gebruikte wegen en verspreide woningen. De berekeningen leiden tot een totaal van 18.000 km wegen in Vlaanderen met bodemherstelpotentieel op basis van hun kenmerken en tot meer dan 55.000 huizen met de mogelijkheid tot afbraak en vermindering van bodemverharding op basis van hun verspreide ligging. Daarnaast is de totale oppervlakte aan openbare parkeerplaatsen in Vlaanderen berekend met artificiële intelligentie (AI) op basis van OpenStreetMap. Hieruit blijkt dat Vlaanderen minstens 1 miljoen openbare parkeerplaatsen heeft. Veel van deze parkeerplaatsen liggen in stedelijke gebieden en bieden ook verborgen mogelijkheden voor een meer flexibel gebruik. In het licht van de nieuwe EU-bodemstrategie en de ‘no net land take objective 2050’, met doelstellingen voor de lidstaten om de "hiërarchie inzake ruimtebeslag" te herbekijken, is het belangrijk dat elk land, elke regio of lokaal stedelijk niveau prioriteit geeft aan de mogelijkheden voor hergebruik van de bodem en een beoordelingskader toepast om bodemafdekking te verminderen.