Ontwerpend onderzoek naar kernversterking in Vlaanderen

Abstract

Vlaanderen is kleinstedelijk en dorps. De regio kent globaal een hoge graad van verstedelijking maar heeft ook een sterk gediversifieerd nederzettingspatroon. Dat wordt gekenmerkt door enkele middelgrote steden, een veelvoud van kleine steden en daartussen een keten van rurale nederzettingen; van grote dorpen tot piepkleine gehuchten. De uitdagingen die zich aandienen in dorpen zijn groot en vragen om een specifiek ontwerp, project en beleidshouding. Want het dorp van weleer, waar heel het leven van de bewoners zich zowat afspeelde, is niet meer. Het dorp is groter geworden en heeft een pak van haar lokale voorzieningen verloren aan een veel ruimere regio.Het doel van dit onderzoek is het ontwikkelen van ruimtelijke principes en criteria voor de ontwikkeling van sterke dorpen binnen een ruimere regio. De volgende aspecten worden bekeken:Waarom --> Voor welke opgaves en uitdagingen staan dorpen vandaag?Waar --> Waar bieden zich kansen aan om kernversterking op te enten?Wat --> Welke activiteiten bieden kansen voor kernversterking?Hoe --> Welke ruimtelijke strategieën voor meer of minder ruimtelijk rendement en functieverweving kunnen toegepast worden?Het onderzoek zoomt in op 4 type-omgevingen waarvoor strategieën voor kwalitatieve kernversterking op maat worden verkend. De type-omgevingen zijn representatief voor Vlaanderen en vertrekken vanuit reële situaties, zonder kant-en-klare masterplannen te beogen voor deze dorpen. De kernversterking is er expliciet gericht op het aanscherpen van de eigenheid van het dorp als woon- en verblijfsmilieu. Ieder dorp in Vlaanderen herkent zich wel in één of meerdere van deze strategieën, die ze kan gebruiken als hefboom voor de versterking van het dorp en bij uitbreiding de versterking van de ruimere regio.