Meer ruimtebeslag en minder open ruimte in Vlaanderen. Een meer gedetailleerde analyse van de feiten.

Abstract

De Vlaamse open ruimte neemt hoe langer hoe meer een bredere maatschappelijke rol op. Zowel landbouw, natuur, bos, recreatie en water vinden er een plaats. Soms komen functies naast elkaar voor, vaak wordt er een multifunctioneel ruimtegebruik vooropgesteld. Uitdagingen rond klimaatverandering en energietransitie zorgen bovendien voor een groeiende rol voor de open ruimte als locatie voor bijkomende bossen, hernieuwbare energie, koolstofopslag, waterinfiltratie of -berging. Tegelijkertijd zijn er de afgelopen decennia ook heel wat nieuwe ontwikkelingen die de open ruimte wijzigen. Transformaties gerelateerd aan wonen, zoals vertuining en hobbylandbouw, maar ook recreatieve ontwikkelingen zoals maneges en verblijfsrecreatie of niet-agrarische economische dynamieken. De open ruimte wordt verder ingenomen en gefragmenteerd. De versnippering neemt toe. De maatschappelijke verwachtingen en ambities voor de open ruimte waren nooit zo hoog, de oppervlakte nooit zo klein. De paper introduceert het concept van de open ruimte uit het Ruimterapport en beschrijft en concretiseert waar mogelijk de ruimtelijke veranderingsprocessen in de open ruimte van de afgelopen jaren. Er wordt onderzocht waar, hoe en in welk tempo de open ruimte verandert. In het Ruimterapport werd de open ruimte in Vlaanderen op kaart (exact) gedefinieerd, toestand 2013. Ondertussen zijn we al enkele jaren verder. Meer recente gegevens laten toe om te onderzoeken op welke plaatsen deze open ruimte werd ingenomen door ruimtebeslag, welke activiteiten hier plaatsvinden en welk effect dit extra ruimtebeslag heeft op de versnippering van de open ruimte.