Geen verdere vergroening van het Vlaamse belastingstelsel sinds 2004

Abstract

In opdracht van MIRA bestudeerden HIVA en de Hogeschool Gent de vergroening van het belastingstelsel in Vlaanderen. Uit de resultaten blijkt dat het Vlaamse belastingstelsel duidelijk vergroent tussen 1991 en 2004. Deze trend wordt niet doorgezet tussen 2004 en 2010.Het nieuwe onderzoeksrapport analyseert, op basis van een combinatie van indicatoren, hoe de belastingen op milieuschadelijke activiteiten de laatste 20 jaar evolueren in Vlaanderen.De inkomstenindicatoren geven weer hoeveel inkomsten de overheid heeft gehaald uit milieugerelateerde belastingen.De tariefindicatoren evalueren de evolutie van de tarieven van milieugerelateerde belastingen.Het impliciete belastingtarief op energie drukt de inkomsten van energiebelastingen uit ten opzichte van de finale energieconsumptie. Het is dus een soort tariefindicator die enkel een verhoging noteert wanneer er een vergroening van het belastingstelsel plaats vindt.Sinds 2004 dalen de inkomsten van milieugerelateerde belastingen onafgebroken en bereiken in 2009 in absolute cijfers opnieuw het niveau van 1996. Het relatieve belang van deze belastinginkomsten neemt eveneens af. De energiebelastingen behouden het grootste aandeel (60 %) in de totale inkomsten uit milieugerelateerde belastingen, gevolgd door de transportbelastingen (31 %), de federale milieutaks (5 %) en de Vlaamse milieuheffingen (4 %).De belastingtarieven op milieuschadelijke activiteiten evolueren minder eenduidig. De tarieven op energie, afval en afvalwater stijgen de laatste jaren. De tarieven op transport en de federale taksen nemen eerder af. De belasting op milieuschadelijke activiteiten blijft daardoor, globaal genomen, sinds 2004 stabiel.Het impliciete belastingtarief op energie daalt licht sinds 2004 en is duidelijk lager dan in de buurlanden en de rest van de EU.Het rapport analyseert ook in welke mate Vlaanderen en enkele Europese landen de principes van een ‘groene belastinghervorming’ in hun belastingstelsel integreren. Tussen 1995 en 2008 nemen de milieubelastingen in Vlaanderen meer af dan de arbeidsbelastingen. Denemarken, Zweden, Nederland en Duitsland tekenen in dezelfde periode wel een vergroening van het belastingstelsel op. De milieubelastingen in deze landen nemen meer toe (of minder af) dan de belastingen op arbeid.Vlaanderen en België hebben, in vergelijking met andere Europese landen, lage milieugerelateerde belastingen en hoge arbeidsbelastingen.Dit rapport is een herwerking van het rapport ‘Indicatoren voor de vergroening van de fiscaliteit in Vlaanderen (2004)’