Geluidshinder in Vlaanderen – actuele indicatoren tot en met 2018

Abstract

De geluidsindicatoren in MIRA worden op regelmatige basis geactualiseerd. Dit rapport voegt 2018 toe aan de tijdreeksen voor vier geluidshinderindicatoren.De impact van geluidshinder op het welzijn en de gezondheid van de bevolking blijft groot. Zo gaf de ‘SOER 2020’ – het overzichtsrapport van het Europees Milieuagentschap (EEA) over de toestand van het milieu – recent nog aan dat meer dan 20 % van de Europese bevolking blootgesteld is aan omgevingsgeluidsniveaus die schadelijk zijn voor de gezondheid.De berekende blootstelling aan wegverkeersgeluid in Vlaanderen is in 2018 opnieuw licht gestegen tegenover de jaren ervoor. Het aantal bewoners blootgesteld aan vliegtuiggeluid verschilt sterk per luchthaven. Het aantal inwoners in Vlaanderen ’s nachts blootgesteld aan luchtverkeersgeluid van Brussels Airport is in 2018 gestegen met 5,6 % binnen de Lden=55 dB(A)-contour ten opzichte van 2017. Het percentage ‘potentieel ernstig door geluid gehinderde inwoners’ in Vlaanderen (alle geluidsbronnen) is met 0,2 % licht gestegen tot 12,6 %.Na aanpassing van de bevolkingsdichtheid aan de toestand van 2016 en rekening houdende met de aard van het adrespunt (woningen of bedrijf) was het percentage van de bevolking blootgesteld aan Ldag>65 dB(A) aan de gevel gedaald naar 24,1 % – wat een waarde is onder de resultaten van de steekproefmeting uitgevoerd in 2009. Dit percentage is in 2017 licht gestegen naar 24,3 % als gevolg van de stijgende verkeersvolumes, en kende een grotere stijging naar 24,9 % (stijging van 2,2 %) tussen 2017 en 2018.Het percentage personen blootgesteld aan Lden>65 dB(A), zonder gevelreflectie, vertoont een gelijkaardige verschuiving na de aangepaste bevolkingsdichtheid: het was gedaald van 23,3 % in 2015 naar 16,9 % in 2016. Er was een lichte stijging vast te stellen naar 17,1 % tussen 2016 en 2017 als gevolg van de stijgende verkeersvolumes. Tussen 2017 en 2018 ging het om een grotere stijging met 4,1 % tot 17,8 %.Aandeel van de bevolking blootgesteld aan vliegtuiggeluid rond de luchthavens vertoont een gemengd beeld bij een toename van het vliegverkeer. Het aandeel van de bevolking blootgesteld aan vliegtuiggeluid, rond de grootste Vlaamse luchthavens, is gedefinieerd als de bevolking binnen de berekende contour Lden=55 dB(A) rond de luchthavens. De evolutie hierin verschilt sterk per luchthaven.De luchthaven Brussels Airport liet opnieuw een stijging optekenen in 2018 tot bijna 70 000 blootgestelde inwoners (na de stijging tot meer dan 66 000 in 2017 na de aanslagen op 22 maart 2016). Deze jaarlijkse variaties zijn het gevolg van een complexe combinatie van wijzigingen in gebruik van routes, beschikbaarheid van de startbanen en het aantal bewegingen in alternatieve modus (landen over Brussel bij oostelijke windrichtingen). De geluidscontouren in 2017 waren in Vlaanderen aan de noordelijke rand van Brussel het meest uitgestrekt van de laatste zeven jaar; die in Vlaanderen ten zuiden van de luchthaven waren kleiner dan de voorgaande jaren. In 2018 is het aantal inwoners binnen de Lden=55 dB(A) contour sterk gestegen met 5,6 % ten opzichte van 2017, weliswaar als gevolg van de atypische meteorologische situatie in 2018 (meer bewegingen uitgevoerd in alternatieve modus).Voor de kleinere luchthavens Oostende-Brugge, Antwerpen en Kortrijk-Wevelgem zijn voor 2018 geen nieuwe gegevens voor aantal blootgestelde inwoners beschikbaar.De Europese richtlijn omgevingslawaai (END, 2002) weerhoudt de parameter Lnight voor de evaluatie van de verstoring van de nachtrust voor de omwonenden van een luchthaven. Deze indicator geeft de jaargemiddelde waarde van het equivalente geluidsdrukniveau voor de periode 23:00 tot 07:00.Het aantal nachtbewegingen (operationele nacht: 23:00 tot 06:00) is in 2018 gestegen ten opzichte van 2017 met 5,2 % tot 17 898 (is inclusief de helikopterbewegingen en de bewegingen vrijgesteld van slotcoördinatie zoals staatsvluchten en militaire vluchten). Het aantal toegewezen nachtslots voor vliegtuigbewegingen bleef voor het jaar 2018 met 15 835 (4 616 voor vertrek) wel nog binnen de beperkingen opgelegd aan de slotcoördinator van Brussels Airport.De wijzigingen in de Lnight=45 dB(A) geluidscontouren van 2013 tot 2018 worden in de overeenkomstige figuur weergegeven. In 2018 stijgt het aantal blootgestelde inwoners in vergelijking met 2017 met 3,8 %. Dit is het gevolg van de atypische meteorologische situatie in 2018.Het percentage van de bevolking potentieel ernstig gehinderd door geluid is een samengestelde indicator die verschillende bronnen van geluid combineert, namelijk weg-, spoor- en luchtverkeer, KMO & Industrie, landbouw, recreatie en buren. De manier waarop de potentieel ernstige hinder voor elke groep van geluidsbronnen afzonderlijk berekend wordt, is verschillend. De evolutie van deze indicator is beperkt.De SLO-4-enquête, uitgevoerd in 2018, heeft een impact op de interpolatie van de niet-verkeersgerelateerde hinderbronnen. De dalende trend, veroorzaakt door de extrapolatie van de SLO-3-enquête voor de jaargangen na 2013, wordt door de hogere gerapporteerde hinder in de SLO-4-enquête gecorrigeerd naar een lichte stijging. Het totale percentage potentieel ernstig door geluid gehinderde inwoners van Vlaanderen in 2018 is licht gestegen tot 12,6 % (tegenover 12,4 % in 2017). Het gaat om een variatie die binnen de onzekerheidsmarge valt. De onderliggende geluidsbronnen – industrie, landbouw, buren en luchtvaart – vertonen allemaal een stijgende trend; enkel recreatie niet.De dalende trend uit de vorige SLO-enquêtes wordt in SLO-4 niet doorgezet. Ook op basis van de berekende indicator potentieel ernstig gehinderden door geluid wordt vastgesteld dat de geambieerde daling van het aantal potentieel ernstig gehinderden niet wordt bereikt.Studie uitgevoerd in opdracht van MIRA, Milieurapport Vlaanderen