Bodemleven: Hoe gezond zijn de Limburgse tuinen?

Abstract

De "Bodemleven"-studie, een omvangrijk burgerwetenschapsproject, onderzocht de bodemgezondheid in 1.000 tuinen, verspreid over Limburg. De deelnemers voerden verschillende testen uit, waaronder de Tea Bag Index (TBI), waarbij microbiële activiteit werd gemeten door het begraven van theezakjes. Daarnaast installeerden ze sensoren om continu bodemvocht en temperatuur te meten. Elk bemonsteringsgebied, minimaal 1 m² groot, moest uit volle grond bestaan in moestuinen, siertuinen of gazons. Bodemmonsters werden uitgebreid geanalyseerd op pH-waarde, nutriënten en microbiële diversiteit via fosfolipide vetzuuranalyse (PLFA). Het project had als doel niet alleen burgers te sensibiliseren voor het belang van bodemleven, maar hen ook te leren hoe ze zelf de gezondheid van hun bodem kunnen meten en verbeteren. Daarnaast leverde het project een wetenschappelijke dataset met hoge resolutie op, die voor het eerst inzicht biedt in het bodemleven in de tuinen van Limburg. Hierbij werd de relatie tussen bodembiodiversiteit en omgevingsfactoren zoals tuintype, verstedelijking en tuinonderhoud onderzocht in zes regio’s, waaronder het Kempisch plateau, de Maasvlakte, het Haspengouws plateau, de Demervlakte, de Hagelandse heuvels en het Plateau van Herve. Uit de analyses bleek dat de bodemgezondheid varieerde afhankelijk van de locatie, het tuintype en de beheerpraktijken. Een hogere microbiële biodiversiteit in tuinen hield verband met een verbeterde bodemgezondheid. Daarnaast was de intensiteit van het tuinbeheer een belangrijke factor die de diversiteit van bodemorganismen beïnvloedde, waarbij intensiever beheer vaak leidde tot een afname in biodiversiteit. De inzichten uit deze studie dragen bij aan een beter begrip van de rol van bodembeheer in stedelijke en landelijke tuinen en benadrukken de noodzaak van duurzame praktijken om de biodiversiteit en de functies van de bodem te behouden en te verbeteren. Toekomstige beleidsmaatregelen en praktische aanbevelingen voor een duurzaam bodembeheer kunnen verder ontwikkeld verder worden op basis van de gegevens uit deze studie voor een duurzaam bodembeheer.