Stedelijk Systeem Kust?

Abstract

De komende jaren zullen naar verwachting gekenmerkt worden door grote veranderingen op het vlak van milieu, economie en maatschappij; veranderingen die ons voor uitdagingen stellen. De kust zal, door haar specifieke ligging en de rol die ze speelt in een groter ruimtelijk en maatschappelijk geheel, meer nog dan andere regio's, geconfronteerd worden met demografische veranderingen, de impact van klimaatverandering, de omschakeling naar duurzame energie en de omslag naar circulaire economie.Om op lange termijn duurzaam te blijven functioneren, moeten er een aantal zaken grondig veranderen in de manier waarop de kust of de kustzone als gebied en als systeem functioneert. In het onderzoek 'Labo Ruimte: Stedelijk Systeem Kust?' gaan we op zoek naar de rol die de bebouwde omgeving daarin kan spelen. Daarbij kijken we niet alleen naar de wijze waarop de bebouwing moet veranderen, maar ook naar verschillende plaatsen waar deze veranderingen aan de orde zijn.De focus op bebouwde omgeving neemt niet weg dat een aantal opgaven - bijvoorbeeld waar het gaat over voedselproductie, recreatie, waterveiligheid en ecologische opgaven- robuuster en meer integraal kunnen worden opgelost wanneer het buitengebied als speelveld mee wordt genomen. De bebouwde omgeving kan alleen maar transformeren wanneer we ook kijken naar de niet bebouwde ruimte.Als we de uitdagingen vertalen naar de specifieke kustcontext komen we tot volgende kustbrede uitdagingen:- Veerkrachtige systemen: natuurlijke structuur als startpunt voor adaptatie;- Vitale economie: nood aan een bredere economische basis;- Gezond leven: productieve open ruimte als meerwaarde voor stedelijke ontwikkeling;- Sociaal cultureel verbonden: een diverse kust voor iedereen;- Circulaire samenleving: seizoensdynamiek en ruimtelijke verweving als economische opportuniteit;- Energietransitie: havens als vertrekpunt voor een kustbrede economische reconversie.De voorstellen die in het rapport worden geformuleerd, zijn het resultaat van de casestudies en zijn niet gebaseerd op diepgaande stakeholderanalyse of beleidsanalyse. Ze willen vooral inspireren en stimuleren.Het onderzoek heeft een dubbele finaliteit:- Reconversies onderzoeken die een kustbrede relevantie hebben;- Een aanzet geven tot een proces, zowel op lokaal als op Vlaams niveau- dat deze reconversies in gang kan zetten.Het rapport reikt mogelijke principes aan voor reconversie van verschillende ruimtelijke contexten, op de schaal van individuele gebouwen, bouwblokken of hele wijken. Het toont evenzeer aan dat de reconversies niet zomaar overal toepasbaar zijn, maar maatwerk blijven, afhankelijk van de context. De reconversies zijn 'haalbaar' met de huidige beleidsinstrumenten en kunnen door de lokale besturen zelf worden aangestuurd. De kiemen voor de reconversies zijn op veel plaatsen aanwezig, maar het geloof in de noodzaak van de verandering en de nieuwe paden die moeten worden bewandeld, ontbreken vaak.